10 najlepszych powieści roku 2021

Rok 2021 był dla mnie bardzo dobrym rokiem czytelniczym. Trzydzieści siedem książek, czyli około połowa przeczytanych przeze mnie utworów trafiła na listę moich ulubionych. W moich lekturach dominowały powieści, więc poniżej lista dziesięciu najlepszych i najbardziej ulubionych, ale najpierw krótko o książkach, które z różnych względów nie znalazły się w tym zestawieniu. Jeszcze jedno zastrzeżenie: w podsumowaniu znajdują się książki przeczytane przeze mnie w 2021 roku niezależnie od daty wydania. 

1. Najlepszy tom poezji - Dzikie brzoskwinie. Antologia poetek amerykańskich, czyli bardzo szeroki wybór poezji amerykańskiej pisanej przez kobiety od Emily Dickinson po laureatkę Nagrody Nobla z roku 2020 Louise Glück. Wyboru utworów i większości tłumaczeń dokonała Julia Hartwig, której trzy tomiki poezji też przeczytałam. Szczególnie podobało mi się jej Spojrzenie.

2. Najlepsza literatura non fiction. Z przeczytanej w ubiegłym roku literatury non fiction dwie książki wydają mi się szczególnie wartościowe: Chamstwo Kacpra Pobłockiego i Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn Caroline Criado Perez. Pierwsza jest przypomnieniem wypartej, bo nieistniejącej powszechnie w świadomości Polaków, ich własnej historii. Opowiada o pańszczyźnie i związanej z nią przemocy i wyzysku, przy czym jest to opis szeroki, wieloaspektowy, umiejscowiony w międzynarodowym kontekście. Druga to książka, którą nie czyta się łatwo, bo przez swą szczegółowość bywa momentami nużąca. Uświadamia jednak istniejącą systemową nierówność kobiet i mężczyzn w wielu obszarach życia poczynając od projektowania przedmiotów, warunków pracy, programów pomocowych, a kończąc na medycynie i badaniach medycznych.

3. Najlepsza książka rozrywkowa - Trylogia Zimowej Nocy Katherine Arden, czyli fantastyka, na pograniczu literatury dla młodzieży. Znakomicie napisana, czerpiąca pełnymi garściami z folkloru rosyjskiego, wciągająca powieść, od której nie można się oderwać. Opowiada historię dziewczyny obdarzonej magicznymi mocami i żyjącej w średniowiecznej Rusi. Całość ma cudowny klimat opowiadanych wieczorami, zimową porą, długich, pełnych przygód baśni.

4. Najlepiej wykreowana bohaterka/bohater. Kategoria ciut naciągana, bo wszystkie wymienione w tym zestawieniu książki mają świetnie nakreślone postacie i stworzona tylko po to, by wspomnieć o Dorosłych Marie Aubert, w których autorce udało się stworzyć szalenie wiarygodną antypatyczną bohaterkę, która wzbudza, oprócz silnej niechęci, współczucie i zrozumienie.

5. Najlepsza książka dla dzieci i młodzieży - Comedy Queen Jenny Jägerfeld. Bardzo wzruszająca, nagradzana powieść szwedzkiej autorki o jedenastolatce, która usiłuje sobie poradzić z nagłą śmiercią matki.

6. Najlepsza książka o książkach - O pisaniu Margaret Atwood. Zbiór esejów przyglądający się pisaniu, pisarzom, pisarkom, a także czytelnikom z wielu punktów widzenia. Lektura lekka, skrząca się dowcipem, erudycyjna z silnymi wątkami autobiograficznymi.

7. Najlepsza książka Stanisława Lema przeczytana z okazji Roku Lema to oczywiście jego najbardziej znana powieść, czyli Solaris, która przy powtórnej lekturze okazała się jeszcze lepsza niż przy poprzedniej. Jeśli miałabym nie liczyć powtórek to najlepszą książką tego autora przeczytaną w roku 2021 byłby Szpital Przemienienia.

Poniżej dziesięć najlepszych powieści w kolejności takiej, jak je czytałam. O większości tych książek pisałam też na blogu, więc poniżej o każdej pozycji tylko kilka słów.

10 najlepszych powieści 2021

1. Jesień Ali Smith - utkana ze wspomnień i snów przeniknięta jesienną atmosferą przemijania opowieść o niezwykłej przyjaźni. Jednocześnie książka bardzo zanurzona w literaturę, sztukę i politykę.

2. Pałac lodowy Tarjei Vesaas  - niezwykła książka, która za pomocą zimowych obrazów opowiada o stracie, przeżywaniu żałoby i ludzkiej solidarności.

3. Cudze słowa  Wit Szostak  - wielogłosowa, fascynująca powieść o współczesności równolegle zanurzona w mitach, opowiadająca o ich budowaniu i dekonstrukcji.

4. Poufne Mikołaj Grynberg - powieść w formie krótkich migawek z życia współczesnej rodziny żyjącej w cieniu Zakłady. Jest to autobiograficzna książka napisana z ogromną wrażliwością i wyczuciem. 

5. Świetlista republika Andres Barba - świetna powieść o skomplikowanych wyobrażeniach i emocjach, które ludzie mają w związku z dziećmi z fascynującym pomysłem wyjściowym: w pewnym południowoamerykańskim miasteczku leżącym na skraju dżungli pojawia się zorganizowana grupa dzikich dzieci.

6. Ostatnie stadium Nina Lykke - pełna zgryźliwego humoru znakomita powieść mówiąca krytycznie o współczesnym społeczeństwie, poruszająca, między innymi, problem kryzysu wieku średniego i wypalenia zawodowego.

7. Podróżny i światło księżyca Antal Szerb - mniej znany klasyk literatury węgierskiej. Dla bohatera podróż poślubna po Włoszech jest okazją do powrotu myślami do przeżyć wczesnej młodości. Książka Szerba to opowieść o tęsknocie, być może złudnej, za wolnością i innym życiem niż to, które się prowadzi.

8. Siddhartha Hermann Hesse - krótka, bardzo silnie inspirowana buddyzmem powieść o poszukiwaniu własnej drogi i sensu życia.

9. Piranesi Susanna Clarke - bardzo oryginalna, fascynująca powieść z gatunku fantastyki nagrodzona Women's Prize for Fiction w roku 2021, którą można odczytywać na wielu poziomach.

10. Niebieska Księga z Nebo Manon Steffan Ros - niewielkich rozmiarów przejmująca historia rodzinna o życiu po upadku cywilizacji.