"Elena wie. Twoja", Claudia Piñeiro

Książka argentyńskiej pisarki Claudii Piñeiro składa się z dwóch osobnych nowel, niepowiązanych ze sobą ani fabułą, ani bohaterami. Mają one jednak kilka cech wspólnych. W każdej z nich występuje wątek kryminalny, a wydarzenia są przedstawiane z kobiecej perspektywy. Tematyka jest też podobna. W obu nowelach chodzi o zachowania czy odzyskanie kontroli nad własnym życiem. 

 

Twoja jest nieźle opowiedzianą historią, ale siłą kontrastu wydaje się słabsza przy tak świetnym utworze jakim jest Elena wie. Opowiada o żonie, która pewnego dnia przez przypadek otwiera teczkę męża, Ernesta, i znajduje tam kartkę z rysunkiem serca i wyznaniami miłosnymi podpisanymi słowem Twoja. Inés zaczyna śledzić męża i pewnego wieczoru jedzie za nim do parku. Tam jest świadkiem jego szarpaniny z kochanką, która kończy się śmiercią tej ostatniej. Co się robi w takiej sytuacji? Dla bohaterki sprawa jest jasna prawie od razu: My z Ernestem powinniśmy teraz skupić się na wymazaniu tego epizodu z pamięci i iść do przodu. W związku z tym, nie mówiąc nic wprost mężowi, zaczyna mu preparować alibi i zacierać ślady. Oczywiście, z czasem sprawy zaczynają się komplikować.

 

 Drugi wątek tej noweli opowiada o nastoletniej córce Inés i Ernesta, która ma własne kłopoty absolutnie przez rodziców ignorowane. Całość czyta się szybko i przyjemnie. I byłaby to lekka, czarna komedia kryminalna, gdyby nie opis samotność nastolatki, która otrzymuje wparcie jedynie od przypadkowo spotkanego człowieka, i gdyby nie jeszcze jeden smutny fakt, mianowicie to, że Inés tak długo wierzy w istnienie swojego małżeństwa.

 

 Elena wie jest historią krótkiej, jednodniowej podróży pociągiem do centrum Buenos Aires. Rytm tej podróży wyznaczają łykane przez Elenę tabletki. Każdy jej krok, ruch jest rozpaczliwą walką z Parkinsonem. Wyprawa, jaką ponad sześćdziesięcioletnia Elena przedsięwzięła, w jej przekonaniu była koniecznością, bowiem w Buenos Aires mieszka ktoś, kto ma dług wdzięczności wobec jej rodziny. Elena zamierza poprosić tę osobę o pomoc w ustaleniu, co się stało z jej córką. Nie wierzy bowiem, że córka popełniła samobójstwo. 

 

 Elena wie jest to proza zaangażowana, znakomicie napisana, i to na wielu poziomach. Świetnie budowane jest napięcie związane z wątkiem kryminalnym. Mimo, że nikt jej nie wierzy, Elena jest przekonana, że córka nie popełniła samobójstwa i analizuje wszystkie fakty mogące świadczyć o tym, że ktoś spowodował jej śmierć. Jednocześnie jest to przerażający i przejmujący, bardzo realistyczny opis choroby powodującej utratę kontroli nad ciałem. Tu udaje się autorce zachować świetnie balans między wzbudzaniem u czytelnika ogromnego współczucia w stosunku do bohaterki a dystansem do niej, bo w miarę zagłębiania się w myśli i uczucia Eleny, łatwo zdać sobie sprawę, że nie jest ona, powiedzmy oględnie, zbyt sympatyczną osobą. Nieczęsto też znajduje się w literaturze opis kobiecego gniewu. W tej krótkiej powieści jest on rewelacyjnie pokazany jako główna siła napędzająca Elenę do działania. Wyjątkowość tej opowieści, o czym najlepiej świadczy zakończenie, tkwi właśnie w tym mistrzowskim przedstawieniu gniewu i bezradności wynikających z utraty kontroli nad własnym ciałem, a więc też życiem.